Οι πολιτικές δυνάμεις στην Τουρκία έχουν διαφορετικές βάσεις και αρχές. Μπορεί στην εξωτερική τους πολιτική να ιεραρχούν την ατζέντα τους διαφορετικά, ανάλογα και με την διεθνή συγκυρία, οι διπλωματικοί τους στόχοι όμως δεν άλλαξαν ποτέ. Η Τουρκία «βάζει» θέματα προς συζήτηση, αυξάνει την ατζέντα και προσπαθεί να κερδίσει τα μέγιστα στο διπλωματικό «παζάρι».
Η σημερινή πολιτική ηγεσία στην Τουρκία θεωρεί την χώρα θεσμικό κληρονόμο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας για αυτό και πιστεύει ότι της αρμόζει αντιμετώπιση μεγάλης δύναμης. Πιστεύει λοιπόν ότι η ειρήνη στην περιοχή θα πρέπει να εξασφαλίζεται με τους δικούς της όρους, για αυτό και δεν ερμηνεύει τα δεδομένα σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, αλλά με τους συσχετισμούς ισχύος. O Ερντογάν, θεωρεί ότι η «δυτικοφάνεια» ή η «δυτικοφροσύνη» των πολιτικών του αντιπάλων, απομάκρυνε την Τουρκία από το Ισλάμ και αυτό θέλει να το αλλάξει διεκδικώντας ηγεμονικό ρόλο στον μουσουλμανικό κόσμο.
Κατά την τουρκική στρατηγική, η Ελλάδα και η Κύπρος διαχρονικά «προσβάλλουν» ζωτικά τους συμφέροντα και έτσι εξαιρούνται από το ανεπιτυχές ούτως ή άλλως δόγμα Νταβούτογλου περί «μηδενικών προβλημάτων» με τους γείτονες. Οι τούρκοι παραβιάζουν την κυριαρχία Ελλάδας και Κύπρου προσπαθώντας να δημιουργήσουν τετελεσμένα, ενώ εισβάλλουν στη Συρία δημιουργώντας «τάφρο» στα σύνορα τους νομίζοντας ότι έτσι «αποκαθιστούν» ότι θεωρούν εδαφικές αδικίες της Λωζάνης στη Μέση Ανατολή.
Από το τέλος του οθωμανικού και τις απαρχές του κεμαλικού κράτους, η Τουρκία κατάφερε να απαλείψει κάθε μη μουσουλμανικό στοιχείο στην επικράτεια της, ενώ σήμερα θωρακίζει τα σύνορα της με την Συρία τοποθετώντας «δικούς» της εποίκους.
Σε αυτό το κλίμα, ο Ερντογάν πηγαίνει σε πρόωρες γενικές εκλογές την ερχόμενη Κυριακή με βασικούς αντιπάλους τον Μουχαρέμ Ιντζέ και την Μεράλ Ακσενέρ. Συνδετικός κρίκος και των δύο η καταγωγή τους από την Θεσσαλονίκη, αλλά κυρίως ο συνασπισμός των κομμάτων τους στις βουλευτικές εκλογές εναντίον του.
Είναι βέβαιο ότι ο Ερντογάν «μίκρυνε» την προεκλογική περίοδο για να αποφύγει πολιτικές και οικονομικές συνέπειες για την χώρα και ότι αυτό θα σήμαινε για την διεκδίκηση της νίκης ακόμη και από τον πρώτο γύρο όπως ο ίδιος πιστεύει. Το διαρκές πολωμένο κλίμα συνεχίζεται, με έντονη εθνικιστική ρητορική που διατηρεί την διχαστική ατμόσφαιρα στο εσωτερικό και εντείνει την προσοχή εκτός των συνόρων. Σημειώνεται πως υπάρχουν αναλυτές που πιστεύουν ότι η δημοσκοπική βελτίωση κυρίως του Ιντσέ μπορεί να αποδοθεί, έστω κι αν αυτό φαντάζει ιδιαίτερα δύσκολο, στις κάλπες.
Η Τουρκία νιώθει δυνατή και θέλει να το δείχνει, αγνοώντας τα σημαντικά της τρωτά σημεία, τα προβλήματα που αυξάνονται και το ενδεχόμενο η οικονομία της να κλονιστεί περισσότερο. Η πολιτική αναμέτρηση διεξάγεται σε όρους ταυτότητας που θυμίζει τις αρχές του προηγούμενου αιώνα. Αυτό δεν θα πρέπει να καθησυχάζει ούτε την ΕΕ-ο μεγαλύτερος επενδυτής στη χώρα και καθοριστική αγορά για τις τουρκικές εξαγωγές- ούτε το ΝΑΤΟ και σαφώς την Ελλάδα και την Κύπρο. Άλλωστε οι γείτονες θεωρούν σημαντικό της διαπραγματευτικό όπλο στις σχέσεις με την Ελλάδα και την ΕΕ την διαχείριση του προσφυγικού.
Επιγραμματικά, η Πατρίδα μας θα πρέπει να αντιμετωπίσει με ψυχραιμία, σοβαρότητα και διαπραγματευτικό δυναμισμό κάθε πρόκληση στα διεθνώς κατοχυρωμένα κεκτημένα της, χωρίς να αφήνει περιθώρια αμφισβήτησης. Η Ελλάδα δεν είναι Συρία και η Τουρκία αυτό θα πρέπει να το γνωρίζει.
Ηλίας Ιορδανίδης
