“Ποτέ κανένας πόλεμος, καμιά σύγκρουση πριν το 1914-1918, δεν υπήρξε αντικείμενο τόσο πλούσιας εικονογράφησης. Μεταξύ των εκατομμυρίων στρατευμένων μαχητών, ανάμεσα στους οποίους σχεδιαστές, ζωγράφοι, φωτογράφοι, δραστηριοποιούνταν επιπλέον στρατευμένοι καλλιτέχνες σε αποστολή, επιφορτισμένοι να αποτυπώσουν τον πόλεμο οπτικά.
Καλλιτέχνες εθελοντές ή επιστρατευμένοι, κινούμενοι από δική τους πρωτοβουλία ή κατόπιν εντολής γράφουν την ιστορία του πολέμου με εικόνες” σημειώνει η ομότιμη καθηγήτρια του ΑΠΘ, Μαρία Καμπούρη -Βαμβούκου, στον κατάλογο της έκθεσης “Η Θεσσαλονίκη στον Μεγάλο Πόλεμο – Πόλεμος, Πολιτική, Τέχνες και Πολιτισμός”, που διοργανώνεται από τις 2 Νοεμβρίου μέχρι τις 12 Δεκεμβρίου – απο το Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης αυτή τη φορά. Η έκθεση αφορά στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, στις σημαντικές πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα και στην καλλιτεχνική παραγωγή που δημιούργησαν στρατιώτες που πολέμησαν στο μέτωπο της Μακεδονίας κατά τη διάρκειά του.
«Όλα συμπυκνωμένα σε ελάχιστο χρόνο. Από το 1915 μέχρι το 1918. Tα στρατεύματα της Αντάντ εδώ έμειναν εκτός πολέμου, σε μια ενοχλητική για αυτούς αναμονή. Τους είπαν, αυτοί που δεν πίστεψαν στην αναγκαιότητα του εγχειρήματος με πρώτο τον Κλεμανσώ, “Κηπουρούς της Θεσσαλονίκης”. Αδίκως.
Στην περίοδο της “αναμονής” οι Στρατιώτες της Ανατολής, οι “Πουαλύ” και οι “Τόμυς” (όπως ήταν τα χαϊδευτικά παρατσούκλια των Γάλλων και Άγγλων στρατιωτών) μαζί με τους Ιταλούς, Σέρβους, Ρώσους, Νεοζηλανδούς, Αυστραλούς, Αναμίτες, Σενεγαλέζους, Βέλγους κ.λ.π., αναμείχθηκαν με τους κατοίκους της πόλης και υπό την σιδηρά διοίκηση του δυναμικού και απαιτητικού Στρατηγού Σαρράϊγ, επιδόθηκαν σε εργασίες δημοσίου συμφέροντος, που άλλαξαν κυριολεκτικά τις συνθήκες διαβίωσης εδώ. Μαζί άλλαξαν και τον τρόπο σκέψης και δράσης των ντόπιων, στους οποίους εν τω μεταξύ προστέθηκαν οι πρόσφυγες από την Μ. Ασία. Τους Γάλλους τους είπαν οι ντόπιοι “Αλοζανφάν” και τους Βρετανούς …”Ιτσελογκγουέϊ”.
Έτσι τους άκουγαν να ξεκινούν τα γνωστά στρατιωτικά τους εμβατήρια… Η μεγάλη κρίση που ξέσπασε στα πολιτικά πράγματα της χώρας, που στην νεώτερη ιστορία έμεινε με το εύστοχο “ο Διχασμός”, ξεκίνησε πρακτικά (όχι όμως ουσιαστικά) από την πόλη αυτή. Χώρισε τη χώρα στα δύο και επέφερε σημαντικές εξελίξεις στα πολιτικά πράγματα της χώρας και ασφαλώς προδιέγραψε την συνέχεια στο πολιτειακό» σημειώνει επίσης στον κατάλογο ο νομικός και συλλέκτης Γιώργος Πατιερίδης, στο υλικό της συλλογής του οποίου ειναι βασισμένη η έκθεση.
Η έκθεση στο Κέντρο Ιστορίας περιέχει πρωτοσέλιδα και οπισθοσέλιδα μεγάλων ευρωπαϊκών εφημερίδων και περιοδικών, με ζωγραφικές περιγραφές αλλά και φωτογραφίες σημαντικών γεγονότων που έλαβαν χώρα στην πόλη της Θεσσαλονίκης αλλά και στην ευρύτερη περιοχή της. Επίσης εκτίθενται εικαστικές δημιουργίες ιδιαίτερου καλλιτεχνικού ενδιαφέροντος, απλών στρατιωτών-καλλιτεχνών, που υπηρέτησαν στο βαλκανικό Μέτωπο όπως και απεικονίσεις της καθημερινότητας της πόλης αλλά και της υπαίθρου της, με αναφορές στο Άγιον Όρος. Εκτίθενται επίσης χάρτες που περιγράφουν και εξιστορούν τις πολεμικές επιχειρήσεις, αλλά και βιβλία απομνημονευμάτων σημαντικών στρατιωτικών παραγόντων της εποχής εκείνης, επιστολικά δελτάρια που χρησιμοποιήθηκαν ως μέσον επικοινωνίας και διάφορα άλλα αναμνηστικά.
Τον κατάλογο της ενδιαφέρουσας έκθεσης συμπληρώνει αναλυτικό πολυσέλιδο κείμενο που αφορά στο πολιτικό και γεωπολιτικό “σκηνικό” της περιοχής γα την “Απαρχή του Μεγάλου πολέμου και τα μέτωπα του (1914-1918” και τη “Θεσσαλονίκη στη δίνη του Μεγάλου Πολέμου”, που υπογράφει ο ιστορικός -προϊστάμενος του Κέντρου Ιστορίας Θεσσαλονίκης, δρ. Αντώνιος Σατραζάνης.
Τα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν την ερχόμενη Παρασκευή 2 Νοεμβρίου 2018, στις 19:00, στον ισόγειο εκθεσιακό χώρο του (Μέγαρο Μπίλλη-Πλ. Ιπποδρομίου). Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι τις 12 Δεκεμβρίου 2018 (Ώρες λειτουργίας έκθεσης: Δευτέρα – Παρασκευή: 8:00-14:00 & 18:00-21:00) και η είσοδος για το κοινό είναι ελεύθερη.
Β.Χ
Πηγή φωτογραφίας: Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης
