Γνωρίζατε ότι σχεδόν το 1/3 της έκτασης της Ελλάδας είναι περιοχές ενταγμένες στο ευρωπαϊκό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000, αλλά παραμένουν παραμελημένες και ανεκμετάλλευτες; Γνωρίζατε ότι η αποτελεσματική αξιοποίησή τους θα μπορούσε να εξασφαλίσει 15.000 νέες θέσεις εργασίας;
Η νέα έρευνα της διαΝΕΟσις επιχειρεί να αποτυπώσει πώς λειτουργούσε το σύστημα διαχείρισης των περιοχών αυτών μέχρι σήμερα και να προτείνει ένα ρεαλιστικό σχέδιο καλύτερης προστασίας και αξιοποίησης αυτών. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η έρευνα αυτή έρχεται στη δημοσιότητα, λίγες μόλις ημέρες μετά τη θέση σε διαβούλευση του νέου νομοσχεδίου του ΥΠΕΝ για τις Natura 2000.
Τι συνέβαινε μέχρι σήμερα;
Στην Ελλάδα, τις προστατευόμενες περιοχές τις διαχειρίζονται οι Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών (ΦοΔΠΠ), που ιδρύθηκαν πριν από 18 χρόνια γι’ αυτόν τον σκοπό. Δυστυχώς, η λειτουργία των ΦοΔΠΠ έχει αποδειχτεί για πολλούς λόγους ανεπαρκής.
Σήμερα υπάρχουν συνολικά 28 ΦοΔΠΠ που διαχειρίζονται το 30% των προστατευόμενων περιοχών της χώρας ή αλλιώς τις 95 από τις 419 προστατευόμενες περιοχές.
Το 70% της συνολικής έκτασης των προστατευόμενων περιοχών της χώρας δεν ανήκουν στην αρμοδιότητα κανενός επίσημου φορέα. Τηνίδια στιγμή, οι ΦοΔΔΠ αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα και ελλείψεις σε ανθρώπινο δυναμικό και υλικοτεχνική υποδομή.
Η έκτακτη χρηματοδότησή των ΦοΔΠΠ από ευρωπαϊκούς πόρους (κάτι που κινείται στα όρια της νομιμότητας) ανανεώνεται κάθε χρόνο, ενώ η χώρα κινδυνεύει με πρόστιμο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς δεν έχει υλοποιήσει τα απαραίτητα μέτρα για την προστασία και τη διατήρηση των περιοχών.
Γιατί είναι σημαντική μια αποτελεσματική διαχείριση των περιοχών αυτών;
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς των ερευνητών της διαΝΕΟσις, αν ένα 40% των περιοχών Natura 2000 της χώρας, αναδεικνύονταν και αξιοποιούνταν, όπως συμβαίνει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, η ελληνική οικονομία θα μπορούσε να εξασφαλίζει:
• €2 δισ. επιπλέον έσοδα τον χρόνο και
•15.000 θέσεις εργασίας
Πώς μπορεί το υφιστάμενο σύστημα διαχείρισης να γίνει αποτελεσματικό;
H έρευνα της διαΝΕΟσις καταλήγει σε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο διαχείρισης και προστασίας των περιοχών αυτών και μεταξύ άλλων, προστείνει:
Τη δημιουργία 13 ΦοΔΠΠ στα αντίστοιχα γεωγραφικά όρια των περιφερειών της χώρας.
Κάθε ΦοΔΠΠ να αναλαμβάνει την ευθύνη για το σύνολο των προστατευόμενων περιοχών στην περιφέρειά του.
Οι ΦοΔΠΠ να διοικούνται από 11μελή διοικητικά συμβούλια που περιλαμβάνουν εκπροσώπους της τοπικής αυτοδιοίκησης, περιβαλλοντικών οργανώσεων, του κεντρικού κράτους και αρμόδιους επιστήμονες.
Εκτός από τον Πρόεδρο του Δ.Σ., κάθε ΦοΔΠΠ να έχει και διευθύνοντα σύμβουλο.
Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας να συντάξει κοινό, λεπτομερή εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας των ΦοΔΠΠ που να καλύπτει όλες τις διοικητικές δραστηριότητες όλων των φορέων.
Η υπάρχουσα Επιτροπή «Φύση 2000» να ενεργεί ως Εθνική Επιτροπή Προστατευόμενων Περιοχών.
Αφαίρεση των κατασκευαστικών και ελεγκτικών αρμοδιοτήτων από τους ΦοΔΠΠ.
Οι ΦοΔΠΠ να αναζητήσουν νέες πηγές χρηματοδότησης από εμπορική δραστηριότητα, χορηγίες, ανεκμετάλλευτα ευρώ.
Συμπεράσματα
Προστατευόμενες Περιοχές Natura 2000: Μια Χαμένη Ευκαιρία
Όπως αναφέρεται στη συμπερασματική έκθεση, σχεδόν το 1/3 της έκτασης της Ελλάδας είναι περιοχές ενταγμένες στο ευρωπαϊκό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000. Στην πλειοψηφία τους, όμως, παραμένουν παραμελημένες και ανεκμετάλλευτες. Η έρευνα της διαΝΕΟσις αποδεικνύει ότι αυτές οι περιοχές θα μπορούσαν και να προστατεύονται πιο αποτελεσματικά, αλλά και να συνεισφέρουν σχεδόν 1% του ΑΕΠ ετησίως στην ελληνική οικονομία.
Το 27,3% της χερσαίας και το 6% της θαλάσσιας έκτασης της χώρας μας είναι χαρακτηρισμένες ως προστατευόμενες περιοχές, ενταγμένες στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο Περιοχών Natura 2000. Το δίκτυο αυτό καλύπτει 26.000 περιοχές και συνολικά το 18% της επιφάνειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η προστασία αυτών των περιοχών έχει βοηθήσει στην επιβίωση μερικών από τα πιο εκπληκτικά οικοσυστήματα του κόσμου, ενώ έχει αποδεδειγμένα σημαντικές θετικές συνέπειες για τις ευρωπαϊκές κοινωνίες, τόσο για τη δημόσια υγεία και την κοινωνική συνοχή, αλλά ακόμα και για τον τομέα της οικονομίας.
Οι περιοχές Natura, που κατά κανόνα είναι τα ομορφότερα φυσικά τοπία της Ευρώπης, φυσιολογικά και αναμενόμενα προσελκύουν πολίτες που θέλουν να έρθουν σε επαφή με το φυσικό περιβάλλον. Οι ήπιες μορφές αξιοποίησης που έχουν προκύψει από αυτή την ανάγκη υπολογίζεται ότι συνεισφέρουν έως και 300 δισ. ευρώ το χρόνο (μέχρι 3% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ) στην ευρωπαϊκή οικονομία.
Στην Ελλάδα αυτές τις περιοχές τις διαχειρίζονται οι επονομαζόμενοι Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών (ΦοΔΠΠ), που ιδρύθηκαν πριν από 18 χρόνια γι’ αυτόν τον σκοπό. Δυστυχώς, η λειτουργία τους αποδείχτηκε προβληματική. Μέχρι και σήμερα τέτοιοι φορείς διαχειρίζονται περίπου το 30% των προστατευόμενων περιοχών στην Ελλάδα. Οι υπόλοιπες δεν έχουν κανέναν επίσημο φορέα αρμόδιο για την προστασία και την αξιοποίησή τους. Κι αυτοί που υπάρχουν, δε, έχουν πρόβλημα χρηματοδότησης. Κάθε χρόνο ανανεώνεται η έκτακτη χρηματοδότησή τους από ευρωπαϊκούς πόρους (κάτι που κινείται στα όρια της νομιμότητας) για να μπορέσουν να εξακολουθούν να λειτουργούν.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι υπάρχοντες φορείς να αδυνατούν να προστατεύσουν και να αξιοποιήσουν τις περιοχές που βρίσκονται στην αρμοδιότητά τους, και βέβαια η πλειοψηφία των προστατευόμενων περιοχών στην Ελλάδα να μένουν στην πράξη εντελώς απροστάτευτες.
Η διαΝΕΟσις συγκέντρωσε μια ομάδα μελετητών που αποτύπωσε το πρόβλημα, μελέτησε τον τρόπο με τον οποίο άλλες ευρωπαϊκές χώρες διαχειρίζονται τις προστατευόμενες περιοχές τους, και καταλήγει σε μια νέα πρόταση για τη διαχείριση, την προστασία και την αξιοποίησή τους στην Ελλάδα. Στο πλαίσιο της διαβούλευσης του νέου νόμου που θα ορίζει τη λειτουργία αυτών των διαχειριστικών αρχών, έχουμε ήδη καταθέσει αυτές τις προτάσεις στους αρμόδιους φορείς της πολιτείας.
«Κυρίως, όμως, η έρευνά μας καταγράφει για πρώτη φορά τα δυνητικά οφέλη από την εφαρμογή αυτών των προτάσεων. Θα ήταν θεαματικά», επισημαίνεται και προστίθεται:
«Σύμφωνα με τους υπολογισμούς μας, αν ένα 40% των περιοχών Natura 2000 της χώρας αναδεικνύονταν και αξιοποιούνταν όπως συμβαίνει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, η ελληνική οικονομία θα μπορούσε να εξασφαλίζει επιπλέον έσοδα έως και 2 δισ. ευρώ το χρόνο, και να εξασφαλίζει και περισσότερες από 15.000 θέσεις εργασίας».
«Είναι άλλη μια μεγάλη ευκαιρία που η χώρα μας αφήνει ανεκμετάλλευτη», καταλήγει με νόημα.
Πηγή:greenagenda.gr
