Από αυτήν την μικρή κοινωνία βγήκαν τέσσερις καπεταναίοι που πρωταγωνίστησαν στην πάλη των Κασσανδρινών κατά των Οθωμανών.
Ο καπετάν – Αναστάσης Χυμευτός, ο καπετάν – Μανώλας, ο καπετάν – Κρήτος και ο πρωτόκλητος μάρτυρας του αγώνα, ο καπετάν – Χάψας (Στάμος Κάψας).
Ο Στάμος Κάψας γεννήθηκε στα Παζαράκια (Κρυοπηγή) Χαλκιδικής στα τέλη του 18ου αιώνα. Μετοίκησε σε νεαρή ηλικία στη Συκιά Χαλκιδικής προς αναζήτηση εργασίας. Σύντομα ήρθε σε ρήξη με τους τοπικούς Τούρκους άρχοντες και ξεκίνησε κλέφτικη δράση. Καταξιώθηκε έτσι στα χωριά της Σιθωνίας, στο Χολομώντα και στα Χασικοχώρια (περιοχή Πολυγύρου). Επίσης σημαντικός αγωνιστής ήταν και ο Ρήγας Γεωργίου.
Οι σημερινοί παππούδες του χωριού, όχι πολύ μακρινοί απόγονοι αυτών των αγωνιστών, πιστεύουν ότι το παλιό όνομα Παζαράκια οφείλεται στο γεγονός ότι εκεί παζάρευαν οι Τούρκοι την πώληση των αιχμαλώτων γυναικόπαιδων.
Το 1953 το Υπουργείο Εσωτερικών έστειλε μια εγκύκλιο μέσω της Νομαρχίας Χαλκιδικής και ζητούσε από τους Κοινοτάρχες που τα χωριά τους είχαν ξενικά ονόματα, να προτείνουν καινούρια και ελληνικά.
Το τότε κοινοτικό συμβούλιο συνήλθε και πρότεινε τα ονόματα: Χρυσοπηγή, Κρυονέρι, Πευκοχώρι. Την τελευταία στιγμή ο πρόεδρος της Κοινότητας Άγγελος Σουσούρας πρόσθεσε και το Κρυοπηγή. Και τελικά το Υπουργείο αυτή την ονομασία ενέκρινε.
Από τότε λοιπόν το χωριό ονομάζεται Κρυοπηγή (20/9/1955). Και πραγματικά ακόμα και σήμερα υπάρχει αυτή η φυσική πηγή με το κρύο νερό. Είναι η κοινοτική βρύση του χωριού κτισμένη το 1937.
Αναφορά του Πολιτιστικού Συλλόγου Κρυοπηγής
